Το ότι ζούμε σε έναν άνισο κόσμο, αυτό είναι γνωστό. Με νομοθετικά κατοχυρωμένη όμως την ισότητα των φύλων σε όλες σχεδόν τις χώρες του δυτικού κόσμου θα περίμενε κανείς μια διαρκή βελτίωση των συνθηκών ζωής για τις γυναίκες που αύριο – υποτίθεται – εορτάζουν.
Ποια είναι όμως η κατάσταση σήμερα;
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε η ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια ήταν η υγειονομική κρίση, που μετετράπη σε οικονομική κρίση. Χάθηκαν εκατομμύρια θέσεις εργασίας κι οι εργαζόμενοι απώλεσαν εισόδημα τέσσερις φορές μεγαλύτερο από ό,τι στην οικονομική κρίση του 2009.
Κι όπως πάντοτε συμβαίνει, η κρίση χτύπησε περισσότερο τους αδύναμους, τους μη προνομιούχους.
Χτύπησε κυρίως τις νέες γυναίκες, τις μετανάστριες εργάτριες, τις γυναίκες στην «άτυπη» οικονομία, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών βοηθών και των γυναικών με αναπηρίες, που ήταν ήδη πολύ ευάλωτες. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι 13 εκατομμύρια λιγότερες γυναίκες εργάζονται το 2021 σε σύγκριση με το 2019.
Στον δικό μας μικρόκοσμο, στην ιδιωτική εκπαίδευση, είναι σαφές ότι οι γυναίκες συνάδελφοι υφίστανται τεράστιες διακρίσεις, καταπίεση και εργασιακή εκμετάλλευση. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε αναφερθεί στον χώρο των ιδιωτικών νηπιαγωγείων (έναν χώρο σχεδόν αποκλειστικά γυναικείας απασχόλησης), που έχουν μεταβληθεί στην πλειονότητά τους σε χώρους βασανισμού. Οι συναδέλφισσες δουλεύουν από το πρωί μέχρι το βράδυ, κάνοντας συχνά δουλειές που δεν έχουν σχέση με το λειτούργημά τους, δεν πληρώνονται νόμιμα, επιστρέφουν χρήματα στο χέρι του εργοδότη, κακοποιούνται λεκτικά, ακόμη και σωματικά. Δραματική είναι και η κατάσταση σε έναν άλλο γυναικοκρατούμενο χώρο, αυτόν των Κέντρων Ξένων Γλωσσών, όπου άνω του 80% των διδασκόντων είναι γυναίκες που αμείβονται με τραγικά ωρομίσθια, που είναι θύματα της καλπάζουσας αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας και που λόγω της απογευματινής απασχόλησης σπάνια βλέπουν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν.
Από τη μια πλευρά είναι η εργασία, από την άλλη οι σχέσεις και η οικογένεια. Η έμφυλη και η ενδοοικογενειακή βία σαρώνουν σε παγκόσμιο επίπεδο και η χώρα μας δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Μόνο την τελευταία επταετία οι γυναικοκτονίες (τουλάχιστον οι καταγεγραμμένες, γιατί η Ελλάδα ακόμη δεν τις καταγράφει επίσημα, άρα ο αριθμός είναι μεγαλύτερος) ξεπέρασαν τις 130. Το 2021 οι κλήσεις στη γραμμή SOS για ενδοοικογενειακή βία ξεπέρασαν τις 5.000!
Πολύ σημαντικά είναι επίσης τα στοιχεία της έρευνας του ΕΚΚΕ για το ΚΕΘΙ (Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας) αναφορικά με την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών στην Ελλάδα σήμερα. Η έρευνα ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τις κοινωνικές αναπαραστάσεις, τις πεποιθήσεις και τα πρότυπα σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία στη χώρα μας. Ένα από τα βασικά συμπεράσματα είναι η επιβεβαίωση της θέσης των φεμινιστικών οργανώσεων για τον ρόλο της πατριαρχίας. Ο κυριαρχικός ρόλος του αρσενικού αναδεικνύεται στην έρευνα ως η παραδειγματική μορφή της συμβολικής βίας και ότι τα στενά συναρτημένα με την πατριαρχία πρότυπα (που δυστυχώς αναπαράγονται ακόμη στις οικογένειες) υπαγορεύουν στάσεις, συμπεριφορές και πρακτικές. Έτσι, η βία του αρσενικού θεωρείται, από ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, φυσική και σύμφωνη με τις «πατροπαράδοτες», «παραδοσιακές» μας αξίες.
Η βία κατά των γυναικών δυστυχώς ευλογείται κι από μερίδα της καλλιτεχνικής δημιουργίας, κυρίως στην ποπ κουλτούρα. Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη «άνθηση» στην κυκλοφορία τηλεοπτικών σειρών με προγονολατρικό περιεχόμενο, όπου η θέση της γυναίκας είναι συγκεκριμένη. Το πιο χαρακτηριστικό όμως παράδειγμα είναι ο τρόπος που οι γυναίκες απεικονίζονται σε στίχους κομματιών trap και hip hop και δημιουργεί τρόμο για έκρηξη φαινομένων έμφυλης βίας στις νεότερες γενιές.
Επομένως, η αυριανή ημέρα θα πρέπει να είναι περισσότερο ημέρα προβληματισμού, παρά εορτασμού. Οι γυναίκες αξίζει να εορτάζουν κάθε ημέρα, όταν καταφέρουν να σπάσουν τα δεσμά της πατριαρχίας, της εργασιακής εκμετάλλευσης, της καταπίεσης.
